Produkt "szyty" na miarę...

Metafora

Wiele firm właśnie tak mówi o swoich aplikacjach, idąc tym tropem zacząłem się przyglądać bliżej tej metaforze.
Chcąc być posiadaczem ręcznie uszytego garnituru/sukni klient udaje się do zakładu krawieckiego. Tłumaczy krawcowi jakiego rodzaju ma być to garnitur (ślubny, zwykły etc.). Klient wybiera kolor, fason i fakturę materiału. Krawiec może w tym wyborze pomóc, doradzić, a czasem zasugerować. Następnie mierzy on klienta i przystępuje do pracy.
Po jakimś czasie klient przychodzi na przymiarkę. Sprawdza czy krawiec zastosował się do jego wymagań, a następnie przymierza "wyrób". Krawiec jeżeli to konieczne nanosi poprawki, wykańcza drobiazgi, a następnie dostarcza gotowy produkt.

Analogia

Czytając książki na temat metodyk tworzenia oprogramowania mam wrażenie, że ta metafora jest bardzo prawdziwa. Z jednym małym ale...
Przychodząc do krawca wierzymy, że jest on specjalistą w swojej dziedzinie. Z reguły ufamy jego radą i sugestią, a co najważniejsze pozostawiamy mu szczegóły techniczne. Wybraliśmy tego szewca, a nie innego. Polecił nam go znajomy, który był zadowolony, więc i my powierzamy w jego ręce wykonanie naszego zamówienia.
W świecie tworzenia oprogramowania zaufanie do wykonawcy to towar dość mocno deficytowy. Nie chodzi o zaufanie do firmy jako solidnego partnera w interesach, ale do ludzi tworzących produkt jako fachowców. Klient bardzo często nie mówi jedynie czego oczekuje od produktu i jakie jego potrzeby ma on zaspakajać. Klient często (bardzo często/przeważnie) decyduje o wszystkim od kolorów począwszy, a na układzie formularzy skończywszy. Nie było by w tym nic złego, gdyby klient był ekspertem od danego typu aplikacji, ale najczęściej nie jest.
Właśnie z tego powodu, gdy przychodzimy do krawca nie mówimy mu jakim ściegiem ma szyć, czy w jaki sposób kroić materiał. Wybieramy co prawda fason, ale nie projektujemy każdej kieszeni i kołnierza. Dlaczego ? Bo na tym zna się lepiej krawiec, który uszył już setkę innych garniturów. Ma on dostateczną wiedzę i doświadczenie, więc prawdopodobnie zrobi to lepiej.

Klient ma zawszę rację

Klient najczęściej wie wszystko najlepiej, przecież to on będzie korzystał z tego systemu (być może "do końca życia"). Dlatego specjalista od ubezpieczeń może zaprojektować formularz, a Pani Krysia określić przepływ stron.
Dlaczego klient nie ufa fachowcom ? Dlaczego klient chce wykonywać pracę projektanta ?
Po pierwsze: "Bo może". Czy gdyby producent samochodów poprosił nas o współpracę w tworzeniu nowego modelu. Czy nie kusiło by nas, aby zrobić to auto pod siebie ? Pewnie tak i każdy z nas zrobił by to czysto subiektywnie. Subiektywnie w tym wypadku nie znaczy lepiej. Dla kogoś innego ten produkt może nie być tak intuicyjny i wygodny jak nam się wydaję. Jak często nowy model samochodu/telefonu zaskoczył nas bardzo użyteczną funkcją, której sami byśmy nie wymyślili ? Zaufajmy tym ludziom ! To twórcy dla których jakość ich dzieła jest często nie mniej ważna niż dla klienta.

Po drugie: "Bo to Pani Krysia będzie całe życie kożystała z tego produktu i to dla niej ten system".
Twierdzenie często nieprawdziwe, ponieważ kadra się zmienia, ludzie przychodzą i odchodzą, a produkt zostaje. Co więcej pewne przyzwyczajenia Pani Krysi mogą być niewspółdzielone przez inne osoby (np. nie miały styczności z poprzednim oprogramowaniem używanym w firmie).

Po trzecie: "Bo już mamy taki jeden system i nikt nie umie się nim posługiwać. Dodatkowo jest strasznie nieintuicyjny".
Trzeba sobie postawić pytanie, dlaczego ten system jest taki "zły" ? Czy osoby korzystające z niego zostały należycie przeszkolone ? Jeżeli nie, to lepszym rozwiązaniem jest zorganizowanie szkoleń dla pracowników, zamiast angażowanie ich w "projektowanie" aplikacji. Jeżeli tak, należy zapewnić użytkowników, że podczas fazy analizy ich potrzeby i sposób pracy zostaną dokładnie zgłębione i uwzględnione w projekcie aplikacji. Co więcej można konsultować pewne rozwiązania z "biznesem".

To chyba najpopularniejsze powody dla których klient staje się projektantem. Czasami trzeba po prostu zastanowić się co za nimi stoi i poprzez ich zrozumienie przekonać klienta do zmiany podejścia. Czasami jednak nie mamy wpływu na klienta i wtedy wszystko staje się kwestią zaufania, dlatego apeluje do "klientów" zaufajcie fachowcom (sprawdzajcie, nadzorujcie, audytujcie ale ufajcie...).